Pobudzająca kawa, aromatyczna herbata, słodka czekolada i rozgrzewające grzańce. To pozycje, których nie może zabraknąć w karcie na nadchodzący sezon. Przedstawiamy analizę, w której przyjrzymy się, jak kształtuje się rynek napojów gorących, w jaki sposób właściciele lokali gastronomicznych mogą przygotować ofertę, która przypadnie do gustu nawet najbardziej wymagającym miłośnikom rozgrzewających smaków, a także postaramy się przybliżyć wpływ rosnącej świadomości konsumentów w zakresie jakości wybieranych produktów.

W chłodne jesienne dni trudno wyobrazić sobie przyjemniejszą chwilę niż tę spędzoną przy filiżance aromatycznej kawy lub rozgrzewającej herbaty, szczególnie w ulubionym lokalu. Smakosze nie stronią też od czekolady pitnej i grzańców. Wszystko wskazuje na to, że napoje gorące stanowią integralną część oferty na sezon jesienno-zimowy, zyskując na znaczeniu nie tylko jako element codziennej rutyny, ale i doświadczenie, z którym wiążą się wyjątkowe doznania smakowe.

Polski rynek kawy i herbaty przeszedł w ostatnich latach rewolucję, na którą wpłynęło zainteresowanie gości kawą speciality, herbatą premium, napojami funkcjonalnymi czy alternatywnymi metodami parzenia. Nie bez znaczenia jest w tym kontekście także zrównoważony rozwój i zmiany na globalnym rynku kawy oraz w zakresie dostępności kakao. Jakie trendy kształtują obecnie menu kawiarni i restauracji, a czego możemy spodziewać się w przyszłości?

Kawa na ławę

Nie ma to jak kawa. To napój, który od wieków zajmuje ważne miejsce w kulturach na całym świecie. Nie traci na popularności mimo upływu lat. Jest ceniona nie tylko za walory smakowe, ale i właściwości pobudzające. Pokazują to liczby. Szacuje się, że rocznie, w ujęciu globalnym, wypija się nawet kilkaset miliardów filiżanek. NielsenIQ zaznacza, że wartość sprzedaży kawy wyniosła w Polsce w 2024 roku 5 422 017 339 zł, odnotowując wzrost o 5,7 proc. w stosunku do poprzedniego roku. Autorzy badania wskazują również na wzrost wolumenowy o 3,2 proc. w skali roku. Krótko mówiąc, wśród Polaków nie brakuje miłośników małej czarnej.

- Kawa pozostaje liderem wśród napojów w gastronomii, co wynika z jej kulturowego znaczenia i rosnącego zainteresowania jakością. Jest częścią codziennych rytuałów, stanowiąc nieodłączny element spotkań towarzyskich i biznesowych. Konsumenci coraz bardziej doceniają nie tylko smak, ale także historię kryjącą się za filiżanką kawy, co widać w popularności kaw speciality. Rośnie zainteresowanie kawami single-origin i mikrolotami oferującymi unikalne doznania i gwarancję zrównoważonej produkcji. Wzmacnia się również trend na kawy z dodatkami funkcjonalnymi, jak grzyby, które podkreślają zdrowotne walory napoju. Coraz większą rolę odgrywają także jakościowe kawy rozpuszczalne i kapsułkowe, które zapewniają wygodę bez kompromisów w smaku. Ponadto tworzenie "coffee corner" w domu staje się popularnym sposobem na przenoszenie doświadczeń kawiarnianych do codzienności - mówi Dominik Ropela, Marketing Manager kawiarni Coffeedesk.

Zainteresowanie kawą można dostrzec także w wynikach badania TGI, przeprowadzonego przez Kantar Polska w 2024 roku, gdzie spożywanie kawy mielonej lub ziarnistej deklaruje blisko 70 proc. mieszkańców naszego kraju. W 2022 roku odsetek ten był niższy, wyniósł 63 proc. Widać zatem nieznaczny wzrost, który pokazuje stabilną pozycję kawy w upodobaniach konsumentów.

Czas na kawę!

Eksperci podkreślają, że kawa to najczęściej wybierany napój w lokalach gastronomicznych. Została ona wskazana przez 51 proc. respondentów w badaniu przeprowadzonym przez PMR w ramach raportu "Rynek HoReCa w Polsce 2023. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata 2023-2028. Wpływ inflacji i wojny w Ukrainie". Proponując swoim gościom kawę, warto zadbać o odpowiednią jakość ziaren i stopnie wypalenia, które pozwolą na delektowanie się napojem bez względu na okoliczności. Strzałem w dziesiątkę może okazać się nawiązanie współpracy z lokalną lub regionalną palarnią, aby zapewnić zarówno smak na najwyższym poziomie, jak i jakość. To praktyka sprawdzona przez liczne kawiarnie, w których poza klasykami można spotkać ziarna wypalane przez specjalistów dążących do uzyskania niepowtarzalnego aromatu i nut smakowych oferowanych produktów. Posiadanie w menu dwóch czy trzech kaw na bazie ziaren o nietypowych właściwościach z lokalnych wypałów będzie, z pewnością, miłym zaskoczeniem. Efektem może być dodatkowy zysk i zadowolenie gości.

Kawowe nawyki Polaków

W jaki sposób kształtują się tendencje związane z piciem kawy w naszym kraju? Najnowsza, siedemnasta edycja badania Café Monitor, przeprowadzona w 2024 roku przez ARC Rynek i Opinia, wykazała, że Polacy nadal regularnie piją kawę na mieście, pozostając przy tym wiernym swoim przyzwyczajeniom. Co to oznacza? W tygodniu spożywają średnio 1,7 kawy poza domem, natomiast w weekendy nieco mniej - 1,6. Liczby odzwierciedlają zatem stabilność w kawowych nawykach, która utrzymuje się na podobnym poziomie od ubiegłego roku. Spożywanie większej ilości kawy w tygodniu może sugerować, że dla wielu osób to sposób na rozpoczęcie dnia lub dostarczający energii przerywnik podczas wykonywania codziennych obowiązków.

Ponadto eksperci wskazują, że wzorem zeszłego roku najpopularniejszą porą do zamawiania kawy na mieście jest popołudnie, szczególnie godziny między 12:00 a 17:00. Taki stan rzeczy sugeruje, że to idealny moment na spotkania towarzyskie przy filiżance aromatycznego napoju.

Kawa to uniwersalny napój, który można wypić w drodze do pracy, idąc na zajęcia czy podczas podróży. Jakie okazje do picia kawy na mieście wskazują autorzy badania Café Monitor? Dla najliczniejszego grona respondentów główną okazją do spożywania kawy w lokalach, podobnie jak w zeszłorocznej edycji badania, jest spotkanie ze znajomymi (43 proc.). Znaczny odsetek respondentów wskazuje, jako powód, podróż prywatną (35 proc.). W 2023 roku ta odpowiedź została wskazana przez 31 proc. ankietowanych, wobec tego wzrost o 4 punkty procentowe ukazuje stabilizację tej tendencji. Z kolei 26 proc. respondentów pija kawę na mieście podczas zakupów, co może wynikać z dostępności lokali serwujących kawę, które są usytuowane w dogodnej lokalizacji zarówno w galeriach handlowych, jak i w pobliżu sklepów spożywczych. Aż 25 proc. respondentów sięga po kawę, aby się zrelaksować, natomiast blisko 18 proc. osób traktuje ją jak formę wspomagacza przy budzeniu. Kawa stanowi więc napój umożliwiający zarówno odprężenie, jak i pobudzenie.

Na miejscu czy na wynos?

Badanie Café Monitor ujawnia także upodobania Polaków dotyczące formy spożywania kawy na mieście. Większość badanych woli wypić kawę na miejscu, w lokalu (39 proc.), natomiast blisko 1/3 osób deklaruje, że miejsce podania kawy nie ma dla nich znaczenia, dlatego równie chętnie piją ją na miejscu, jak i na wynos (30 proc.). Spożywanie kawy na wynos to preferowana forma picia kawy przez 29 proc. badanych. Niewielkie różnice między odpowiedziami respondentów wskazują na ugruntowanie trendu. To doskonała okazja dla właścicieli restauracji i kawiarni, aby w równej mierze przykładali się do przygotowywania napojów serwowanych w lokalu, jak i tych na wynos.

Warto wskazać, że czynnikiem, który wpływa na najczęściej wybieraną formę picia kawy na mieście, jest wiek. Eksperci ARC Rynek i Opinia zaznaczają, że kawa na wynos cieszy się największą popularnością wśród pokolenia Z i milenialsów w wieku 25-34 lata, natomiast starsi konsumenci, szczególnie seniorzy z wyższym wykształceniem w wieku 55-65 lat zdecydowanie wolą delektować się kawą na miejscu. Skąd ta różnica? Ogromne znaczenie mają w tym przypadku zarówno przyzwyczajenia, jak i dyspozycyjność. Przedstawiciele młodszego pokolenia często żyją w pędzie, zajmując się rozwojem kariery lub rodziną, z tego powodu łatwiej przyciągnąć ich interesującą ofertą kawy na wynos, niż tej serwowanej na miejscu. Sytuacja wygląda odwrotnie w przypadku osób po pięćdziesiątce. Mimo że większość z nich nadal jest aktywna zawodowo, preferują wypicie kawy w lokalu. Powodów takiej sytuacji można upatrywać przede wszystkim w przyzwyczajeniach i osobistych upodobaniach.

Klasyka wciąż w modzie

Aby przygotować ofertę, która przyniesie właścicielowi biznesu gastronomicznego wymierne korzyści, warto zwrócić uwagę na preferencje smakowe gości. Zdaniem autorów badania Café Monitor pozostają one stabilne. Wśród najchętniej wybieranych napojów nieustannie dominuje tradycja. Niekwestionowanym numerem jeden jest caffe latte wybierane przez 22 proc. respondentów. Na drugim miejscu plasuje się cappuccino wskazane przez blisko 20 proc. uczestników badania (19 proc.). Podium zamyka latte macchiato z wynikiem 18 proc. W gronie kawoszy znajdziemy także wielbicieli czarnej kawy z przelewu (16 proc.). Zainteresowanie gości lokali gastronomicznych wzbudza także espresso (13 proc.), które uzyskało 2 proc. mniej głosów niż w ubiegłorocznej odsłonie badania.

Projektując kartę napojów gorących, warto także uwzględnić płeć potencjalnych odwiedzających. Jak wskazują autorzy badania Café Monitor, kobiety zdecydowanie częściej sięgają po kawy mleczne. Ponadto są one bardziej skłonne do próbowania kawowych ofert sezonowych zarówno tych letnich, jak i jesienno-zimowych. Z kolei mężczyźni częściej stawiają na mocniejsze czarne kawy, takie jak americano czy doppio.

Dodatki na miarę czasów

Mimo że coraz większą popularnością cieszy się kawa bez dodatków, dominacja kaw mlecznych w preferencjach gości powoduje konieczność przemyślenia, jakie mleko oraz napoje roślinne będą dostępne w karcie. To dodatki cieszące się obecnie największym zainteresowaniem.

Jak wskazują wyniki badania Café Monitor, najpopularniejsze nadal jest tradycyjne mleko z laktozą, które wybiera 77 proc. respondentów. Warto mieć w ofercie także mleko bez laktozy ? to wybór 24 proc. osób, które udzieliły odpowiedzi. Z kolei trzecie miejsce zajmuje napój owsiany, odnotowując największy wzrost zainteresowania w porównaniu z poprzednimi latami (15 proc.).

W 2022 roku wybór napoju roślinnego do kawy deklarowało zaledwie 5 proc. Można zatem wnioskować, że cykliczny wzrost to tendencja, która oznacza zmianę w podejściu gości do opcji roślinnych, które przestały być ciekawostką, a stały się pełnoprawną częścią oferty restauracji i kawiarni. Wiąże się to nie tylko ze zwiększonym odsetkiem osób wykluczających czy ograniczających konsumpcję mięsa i produktów odzwierzęcych, ale także z rosnącą liczbą osób preferujących smak i zróżnicowany wybór w zakresie roślinnych opcji. Choć najpopularniejszy jest napój owsiany, nic nie stoi na przeszkodzie, aby proponować gościom napój sojowy, migdałowy lub kokosowy. Wprowadzenie ich do menu może przynieść zysk oraz uznanie gości.

Przy czym, zdaniem ekspertów ARC Rynek i Opinia, należy mieć na uwadze, że roślinne alternatywy do mleka są szczególnie popularne wśród młodszych konsumentów, osób z wyższym wykształceniem oraz mieszkańców dużych miast. Może to być związane z rosnącą świadomością przedstawicieli młodszego pokolenia, a także zwiększoną dostępnością takich opcji w większych miejscowościach, gdzie na wyciągnięcie ręki są restauracje i kawiarnie o zróżnicowanej ofercie.

Z miłości do herbaty

Herbata, jako napój dostępny w ofercie lokali gastronomicznych, także cieszy się nieustannym zainteresowaniem gości. Stanowi, obok kawy, istotny element kształtujący jesienno-zimową kartę napojów, wobec tego warto wiedzieć, jakie trendy rządzą obecnie rynkiem, którego wartość wyniosła w 2024 roku 1 717 195 627 zł, osiągając 7,4 proc. wzrostu.

Eksperci wskazują, że połowa Polaków pija herbatę codziennie, a blisko jedna trzecia spożywa ją w ciągu dnia nawet kilkukrotnie. Badanie ?Handel detaliczny produktami Food to Go w Polsce. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata 2023-2028. Wpływ inflacji i wojny w Ukrainie? przeprowadzone w 2023 roku przez PMR wskazuje, że herbatę na wynos wybiera aż 10 proc. respondentów.

Najbardziej cenioną przez miłośników herbacianych smaków odmianą jest herbata liściasta. Coraz więcej Polaków sięga także po wysokogatunkowe napary, poszukując nowych smaków i doceniając ich dobroczynne właściwości. W ofercie producentów nie brakuje szerokiej gamy zróżnicowanych produktów do gastronomii, jednak nie można pominąć klasyki, szczególnie odmian herbaty czarnej i zielonej. Niesłabnącym zainteresowaniem gości cieszą się również herbaty smakowe, począwszy od owocowych, przez kwiatowe, na herbatach typu matcha skończywszy, dlatego w menu nie może zabraknąć m.in. herbaty jaśminowej, malinowej, cytrusowej, lawendowej, różanej z dodatkiem hibiskusa czy o smaku owoców leśnych. Popularnością cieszą się także napary na bazie rooibos czy yerba mate.

Przygotowując kartę z herbatą w roli głównej, warto przemyśleć dodatki, które wyróżnią ją spośród innych lokali. Doskonale sprawdzą się zarówno owoce, w tym cytryny, pomarańcze, mango, brzoskwinie, jak i dodatki podkreślające smak naparu, takie jak goździki, płatki róży, kardamon, cynamon, skórki cytrusowe oraz owoce kandyzowane. W sam raz na chłodniejsze dni mogą okazać się natomiast bogate w smak herbaty z dodatkiem konfitury wiśniowej lub różanej, a także te z syropem malinowym i miodem.

Serwując gościom herbatę, należy także przyłożyć wagę do prezentacji. Sposób podania jest w tym przypadku niemal tak samo ważny jak smak. Doskonale sprawdzą się eleganckie filiżanki lub dzbanki z zaparzaczami, które pozwolą na uzyskanie naparu najwyższej jakości z zachowaniem odpowiedniej temperatury.

Herbata to dla wielu Polaków nieodłączny element dnia. To napój, który nie traci na popularności, biorąc pod uwagę ugruntowaną pozycję herbaty w polskiej tradycji kulinarnej, szczególnie w okresie jesienno-zimowym.

Rozgrzewająca słodycz i aromatyczne grzańce

Chłodniejsze dni są okazją do poszukiwania napojów, które nie tylko rozgrzeją, ale także zapewnią zapadające w pamięć doznania smakowe, dlatego przy komponowaniu jesiennej karty warto uwzględnić także czekoladę pitną oraz grzańce.

- Wprowadzenie gorącej czekolady do oferty jesienno-zimowej to doskonały pomysł, jednak często jest spalony już na starcie. Dlaczego? Nie każda czekolada nadaje się do picia i nie każda prezentuje odpowiedni poziom. Uważam, że najlepszym wyborem jest czekolada Saskia, która oferując doskonały smak oparty na produktach naturalnego pochodzenia, świetnie łączy się dodatkami. Jeden produkt zapewnia możliwość wielu propozycji podania w menu np. z bitą śmietaną, syropami smakowymi czy chili. Pamiętajmy, że czekolada lepiej prezentuje się i sprzedaje, gdy jest odpowiednio wyeksponowana, dlatego warto sięgnąć po profesjonalne urządzenia. Od tego roku wprowadzamy do oferty mieszalniki do gorącej czekolady produkowane specjalnie dla naszej firmy. Dzięki temu możemy zaproponować niskie ceny za wysokiej jakości urządzenia - zaznacza Mariusz Bałut, właściciel firmy Saskia.

Warto również przygotować ofertę grzańców. Sprawdzą się zarówno te w tradycyjnej odsłonie na bazie grzanego wina z pomarańczą, miodem, kardamonem, goździkami lub anyżem, jak i napoje oparte na cydrze lub piwie z przyprawami korzennymi i smakowymi syropami. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby pojawiły się także propozycje bezalkoholowe na bazie alkoholi typu 0 proc. lub z wykorzystaniem herbaty.

Podsumowując, na kształt rynku napojów gorących wpływają preferencje gości, którzy, odwiedzając lokale gastronomiczne, poszukują produktów wysokiej jakości oraz różnorodnych smaków zapewniających unikalne doświadczenia kulinarne. Ponadto eksperci wskazują, że wiele nawyków Polaków pozostaje stabilnych. Mimo to nie brakuje nowych trendów. Napoje gorące niezmiennie stanowią istotny element menu na sezon jesienno-zimowy, odgrywając ważną rolę w polskiej kulturze kulinarnej.

Tekst powstał we współpracy z: